Truyền thống

NHÀ ĐINH VÀ BÀI HỌC TAM QUỐC: KHÔNG DỰNG TRƯỜNG THÀNH MÀ DỤNG THẾ NƯỚC

Lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam là minh chứng hùng hồn cho sức mạnh của tầm nhìn chiến lược. Những người chiến thắng cuối cùng luôn là những người biết dùng "Thế" để chuyển hóa "Lực".

Vào cuối thế kỷ X, Đinh Tiên Hoàng Đế chính là một bậc vĩ nhân như thế khi Ngài chọn cách xây dựng quốc gia dựa trên nhân tâm và địa thế thay vì gạch đá vô tri.

1. Từ bài học Tam Quốc: Khi thành lũy không còn là cứu cánh Trong lịch sử Trung Hoa, Vạn Lý Trường Thành là biểu tượng của tư duy phòng thủ lấy vật chất làm ngăn cách. Tuy nhiên, nếu soi chiếu vào kỷ nguyên Tam Quốc (220–280) – thời đại của những mưu lược đỉnh cao, ta sẽ thấy một điều lạ lùng: Trường Thành hầu như không xuất hiện trong các quyết sách sống còn. Tại sao lại như vậy? Bởi trong cục diện tranh hùng, các nhà chiến lược lỗi lạc như Gia Cát Lượng hay Tào Tháo hiểu rằng: Thắng bại không nằm ở độ cao của tường thành, mà ở cái "Thế" của quân đội. An nguy không nằm ở biên giới xa xôi, mà ở lòng người (Nhân tâm) và sự chính thống (Chính danh). Khi Đinh Bộ Lĩnh dẹp loạn 12 sứ quân, thống nhất giang sơn, Ngài đã thẩm thấu sâu sắc bài học này: Một quốc gia mới độc lập, lực lượng còn mỏng, không thể dồn sức vào những công trình vĩ đại hao người tốn của như Trường Thành để đối đầu với các đế chế phương Bắc.

2. Lựa chọn của Nhà Đinh: "Trường Thành" từ lòng đất và lòng người Sau hơn một thiên niên kỷ Bắc thuộc, Đại Cồ Việt bước vào kỷ nguyên độc lập với muôn vàn thử thách. Thay vì lựa chọn con đường xây dựng những pháo đài nhân tạo, Đinh Tiên Hoàng đã dựng nên một "thế trận" vững chãi dựa trên ba trụ cột bản thể: Dựa vào thế đất Hoa Lư: Ngài không xây thành giữa đồng bằng mà chọn vùng núi đá vôi Hoa Lư. Tại đây, núi non là tường thành, sông ngòi là hào sâu. Đây là chiến lược "lấy thiên nhiên làm hộ vệ", biến địa hình hiểm trở thành lợi thế quân sự tuyệt đối.

Xác lập nền chính thống: Việc xưng Đế, đặt tên nước là Đại Cồ Việt, đặt niên hiệu riêng là Thái Bình chính là cách Ngài xây dựng một "Trường Thành trong tâm thức". Ngài khẳng định vị thế độc lập, ngang hàng với các triều đại phương Bắc, tạo nên niềm tự hào và sự gắn kết cho toàn dân. Kỷ cương và Pháp chế: Thiết lập triều đình, định ra quan chế và hình luật nghiêm minh chính là cách xây dựng nội lực từ bên trong.

3. Triết lý: "Bất trúc Trường Thành, nhi trúc nhân tâm" Lịch sử đã chứng minh: Nhà Tần xây Trường Thành vạn dặm nhưng mất lòng dân nên sụp đổ chóng vánh. Nhà Đinh dù không có Trường Thành bằng gạch đá, nhưng đã xây dựng được một "Trường Thành Nhân Tâm" (人心). “不築長城，而築人心” (Bất trúc Trường Thành, nhi trúc nhân tâm) Không xây Trường Thành, mà xây dựng lòng người. Triều Đinh không bắt dân phu phải kiệt quệ vì những công trình phô trương. Thay vào đó, Ngài tập trung vào việc quy tụ hiền tài, rèn luyện quân đội tinh nhuệ và tạo ra một xã hội có tôn ti, trật tự. Chính sự đồng lòng của trăm họ đã tạo nên sức mạnh vô hình, khiến kẻ thù phương Bắc phải kiêng dè.

4. Ý nghĩa thiên niên kỷ của một tầm nhìn Dù vương triều nhà Đinh chỉ kéo dài hai thập kỷ, nhưng di sản mà Đinh Tiên Hoàng để lại là vô giá. Ngài đã mở ra một con đường chiến lược cho các triều đại Tiền Lê, Lý, Trần sau này: Lấy yếu thắng mạnh, dựa vào thế nước để giữ độc lập. Hoa Lư không chỉ là kinh đô, đó là một biểu tượng chiến lược. Nhà Đinh không thắng bằng sự đồ sộ của vật chất, mà thắng bằng sự nhạy bén của thời thế và sự vững chãi của lòng người. Kết luận Nhìn lại trang sử hào hùng của họ Đinh, chúng ta không chỉ tự hào về một vị Hoàng đế tài ba mà còn học được bài học sâu sắc về sự phát triển bền vững.

Ngày nay, trong dòng chảy của thời đại mới, con cháu họ Đinh nói riêng và người Việt nói chung vẫn cần khắc ghi: Mọi sự thành công bền vững đều phải bắt đầu từ việc xây dựng lòng người và tận dụng được thời thế.